मंसिर १४, चितवन ।
तस्विर ः कोमल चन्द्र भगत
चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जको भित्री भागमा दुईवटा गैँडाको खागसहित पक्राउ परेका आठ जनालाई आज विहिबार सार्वजनिक गरिएको छ । चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जको कार्यालय कसरामा पत्रकार सम्मेलन गरी उनीहरुलाई सार्वजनिक गरिएको हो । निकुञ्जको पूर्वी क्षेत्रमा पर्ने चपरचुली सुरक्षा चौकीबाट दुई किलोमिटर दक्षिण–पूर्वतर्फ कात्तिक ३० गते खाल्डोमा पारेर दुईवटा गैँडा मारिएका थिए । अन्दाजी १८ र ६ वर्षका पोथी गैँडा मारिएपछि निकुञ्ज प्रशासन, नेपाली सेना र नेपाल प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्यूरो तस्कर पक्राउ गर्न खटिएको थियो । गैँडा मृत भेटिएको १० दिन नबित्दै प्रहरीले दुई जनालाई पक्राउ गरेको छ । मङ्सिर ९ गते पूर्वी चितवनको राप्ती नगरपालिका–३ बाट ६ जना र ११ गते सोही नगरपालिकाको भण्डाराबाट २ जना पक्राउ परेका पत्रकार सम्मेलनमा जानाकारी दिएको छ । पक्राउ पर्नेहरूमा मकवापुर हेटौंडा ३ लेबर्ट बस्ने वर्ष ३३ का रमेश खाती, चितवन राप्ती नगरपालिका ११ थाकलटार बस्ने वर्ष ४२ का पासाङ भनिने आइते सिंह मोक्तान, मकवानपुर राक्सिराङ ९ घर भई हाल हेटौडा ४ बस्ने वर्ष ४४ का समसेर थिङ, मकवानपुर मनहरी ६ का वर्ष ५६ का थिङ बाजे भनिने सिताराम थिङ, रोल्पा सुनछहारी ६ फगाम घर भै हाल मकवानपुर हेटौंडा ५ बस्ने का वर्ष २८ का अर्जुन रोका, गोर्खा बारपाक घर भई हाल भरतपुर महानगरपालिका वडा नं. ११ लामा टोल बस्ने वर्ष ७७ का घले भनिने धन बहादुर गुरुङ र चितवनको कोराक घर भई हाल चितवनकै राप्ती नगरपालिका वडा नं. ११ थाकलटार बस्ने वर्ष ४० का उन बहादुर स्याङतान रहेका छन् । उनीहरुको साथबाट १८ इन्च गोलाई, ६ इन्च उचाइ भएको ४ सय ८० ग्राम र ११.८ इन्च गोलाई, २ इन्च उचाई भएको ६० ग्राम तौलको २ थान गैंडाको खाग, झोला, भरुवा बन्दुक, बञ्चरो, चक्कु १÷१ थान, भरुवा बन्दुकमा प्रयोग हुने फलामको टुक्रा ५ थान, गुलेली १ थान, टर्च लाइट १ थान, घरमा बनाएको झोला १ थान, डिक्ची १ थान, पटका बारुद ५ थान, ब्लाङकेट २ थान, ना २४ प ४२३४ को निलो कालो रंगको १८० सिसि को पल्सर मोटरसाइकल १ थानर ना ३६ प ५५०१ एनएस रातो रंगको १५० सिसिको पल्सर मोटरसाइकल १ थान बरामद गरिएको छ । गैँडा मारेर खाग बिक्री गर्न तयारी गरिरहेको अवस्थामा उनीहरू पक्राउ परेका हुन् । निकुञ्जको गस्ती भइरहने क्षेत्रमा गैँडा मारिएपछि वन तथा वातावरण मन्त्रालयले अध्ययनका लागि टोली गठन गरेको थियो । राष्ट्रिय निकुञ्ज तथा वन्यजन्तु संरक्षण विभागका उपमहानिर्देशक बेदकुमार ढकालको संयोजकत्वमा गठित टोलीले स्थलगत रूपमा अध्ययन गरेर यही मङ्सिर १२ गते विभागका महानिर्देशक डा. सिन्धुप्रसाद ढुङ्गानालाई प्रतिवेदन बुझाएको छ । निकुञ्जको महत्त्वपूर्ण भू–भागमा पुरातन शैलीमा गैँडा मारिएपछि सर्वत्र चासो र चिन्ता व्यक्त गरिएको थियो ।
घटनालगत्तै निकुञ्ज प्रशासन, नेपाली सेना र नेपाल प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्यूरो खटिएको निकुञ्जका सूचना अधिकारी गणेशप्रसाद तिवारीले बताए । सशस्त्र द्वन्द्वको समयमा एकै वर्षमा ३८ वटासम्म गैँडा तस्करले मारेका थिए । पछिल्ला वर्षहरूमा वन्यजन्तु चोरी सिकारी घटेर गएको थियो । कतिपय वर्षमा निकुञ्जले शून्य चोरी सिकार वर्ष मनाएको थियो । गत वर्ष दुईवटा गैँडा सिकारीले मारेको निकुञ्जले जनाएको छ । चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जमा पछिल्लो गणनाअनुसार ६ सय ९४ गैँडा रहेका छन् । नेपालमा ७ सय ५२ गैँडा छन् ।
